Pracownicze Plany Kapitałowe – co to takiego?

W dniu 19.11.2018 r. Prezydent RP podpisał ustawę o pracowniczych planach kapitałowych (ustawa z dnia 04.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych Dz.U. 2018 r. poz. 2215, dalej jako: PPKU), która wejdzie w życie w dniu 01.01.2019 r,. Przedmiotowa ustawa jest efektem podjętej przez Radę Ministrów w dniu 16.02.2016 r. uchwały nr 14/2016 w sprawie przyjęcia „Planu na rzecz Odpowiedzialnego rozwoju”. Na jego podstawie opracowano założenia, a następnie projekt Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju przyjętego 14.02.2017 r. przez Rade Ministrów.

Ustawa określa zasady:

• gromadzenia środków w pracowniczych planach kapitałowych zwanych dalej PPK,
• zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK,
• finansowania i dokonywania wpłat do PPK,
• dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w PPK.

Czym są Pracownicze Plany Kapitałowe?

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to powszechny, dobrowolny i prywatny system długoterminowego oszczędzania dla wszystkich zatrudnionych płacących składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, niezależnie od formy zatrudnienia (np. umowa o pracę, umowa zlecenia).

Powszechność PPK

Powszechność systemu PPK nakłada na podmioty zatrudniające (pracodawców) obowiązek zawierania z instytucją finansową umowy o zarządzanie PPK, jeżeli zatrudniają co najmniej jedną osobę (np. pracowników zatrudniony na podstawie umowy o pracę i zatrudnionych w oparciu o umowę zlecenia) - w imieniu tej osoby pracodawca będzie zobowiązany zawrzeć umowę z instytucją finansową o prowadzenie PPK - (art. 7 PPKU).

Obowiązek zawierania umów o zarządzanie PPK ma być wprowadzany stopniowo (art. 134 PPKU), tj.:

• od dnia 1 lipca 2019 r. dla podmiotów, które zatrudniają co najmniej 250 osób;
• od dnia 1 stycznia 2020 r. dla podmiotów zatrudniających co najmniej 50 osób;
• od dnia 1 lipca 2020 r. dla podmiotów zatrudniających co najmniej 20 osób;
• od dnia 1 stycznia 2021 r. dla pozostałych podmiotów oraz osób zatrudnionych w jednostkach sektora finansów publicznych.

Dobrowolność PPK

Każdy zatrudniony zostanie zapisany do programu automatycznie, ale będzie  mógł się z niego wycofać, czyli oszczędzanie w PPK będzie dobrowolne. Oznacza to, że uczestnik PPK będzie mógł zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK na podstawie pisemnej deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu (art. 23 ust. 2 PPKU). Założono jednak możliwość ponownego powrotu do programu – co cztery lata podmiot zatrudniający będzie informował uczestnika PPK, który złożył deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, o ponownym dokonywaniu wpłat.

Prywatność PPK

Środki gromadzone w PPK stanowią prywatną własność uczestnika PPK(art. 3 ust. 2 PPKU).

Nadto w przypadku śmierci uczestnika PPK środki zgromadzone w PPK podlegają dziedziczeniu.

Uczestnicy PPK

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 33) PPKU uczestnikami PPK będą osoby fizyczne, które ukończyły 18 rok życia, w imieniu i na rzecz których podmiot zatrudniający zawarł umowę o prowadzenie PPK z instytucją finansową. Lista osób zatrudnionych, będących uczestnikami PPK, stanowi załącznik do umowy o prowadzenie PPK, którego zmiana nie stanowi zmiany umowy o prowadzenie PPK.

Stronami umowy o zarządzanie PPK mają być podmiot zatrudniający i instytucja finansowa (art. 7 PPKU).

Wpłaty dokonywane do PPK

Zgodnie z art. 25 ust. 1 PPKU wpłaty dokonywane do PPK mają być finansowane z własnych środków przez podmiot zatrudniający i uczestnika. Podmiot zatrudniający i uczestnik PPK mogą zadeklarować finansowanie wpłat dodatkowych. Wysokość wpłat podstawowych i wpłat dodatkowych określa się procentowo od wynagrodzenia uczestnika PPK.

Wpłaty na PPK w skrócie:

• PPK - składka podstawowa pracownika – 2,0% podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
• PPK - składka dodatkowa pracownika – do 2,0% podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
• PPK - składka podstawowa pracodawcy – 1,5% podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
• PPK - składka dodatkowa pracodawcy – do 2,5% podstawy składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
• PPK - składka powitalna, jednorazowa ze strony państwa – 250,00 złotych,
• PPK - dopłata roczna ze strony państwa – 240,00 złotych.

Wypłata pieniędzy z PPK

Środki zgromadzone w tym programie przez uczestnika PPK zostaną wypłacone mu po osiągnięciu przez niego 60 roku życia (ten sam wiek dla kobiet i mężczyzn wprowadzono zgodnie z zasadami równego traktowania w odniesieniu do dobrowolnych systemów zabezpieczenia emerytalnego pracowników). Wypłata środków zgromadzonych na rachunku PPK uczestnika PPK następuje wyłącznie na złożony wybranej instytucji finansowej wniosek (art. 97 ust. 1 PPKU). Jeśli uczestnik PPK po osiągnięciu 60 roku życia zdecyduje o wypłacie zgromadzonych środków, to 25 % zostanie mu wypłaconych jednorazowo, a pozostałe 75 % zostanie wypłaconych w co najmniej 120 miesięcznych ratach (10 lat) – art. 99 ust. 1 PPKU. Uczestnik programu, po osiągnięciu 60 roku życia, będzie mógł także wnioskować o wypłatę środków zgromadzonych w PPK w formie świadczenia małżeńskiego (art. 100  ust. 1 PPKU).

Ponadto – przed osiągnięciem 60 roku życia – będzie można wnioskować o wypłatę do 25 % środków w przypadku poważnego zachorowania pracownika, jego małżonka lub dziecka (art. 101 ust. PPKU). Poważne zachorowanie obejmie trwałą niezdolność do pracy uprawniającą do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy (na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS) oraz wymienione w ustawie poważne stany chorobowe. W takich przypadkach wypłata, w zależności od wniosku uczestnika, będzie dokonywana jednorazowo albo w ratach. Możliwe będzie także jednorazowe, wcześniejsze wypłacenie środków z PPK na sfinansowanie wkładu własnego do kredytu np. przy zakupie mieszkania lub domu – z obowiązkiem zwrotu w ciągu 15 lat (art. 98 PPKU).

Jeśli uczestnik PPK po osiągnięciu 60 roku życia zdecyduje o wypłacie zgromadzonych środków, to 25 % zostanie mu wypłaconych jednorazowo, a pozostałe 75 % zostanie wypłaconych w co najmniej 120 miesięcznych ratach (10 lat) – art. 99 ust. 1 PPKU.

Uczestnik w każdym czasie może rezygnować z dokonywania wpłat do PPK oraz złożyć wniosek o zwrot zgromadzonych środków, jednakże pracownik otrzyma zgromadzone przez siebie oszczędności, pomniejszone o:

• ogólnie obowiązujący podatek od zysków kapitałowych;
• 30% wartości wpłat pracodawcy, ponieważ były one zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne – pobrane 30% zapisywane jest pracownikowi jako jego składka na ubezpieczenie społeczne w ZUS;
• dopłaty ze strony Państwa.

Zgodnie z art. 95 PPKU Środki zgromadzone na rachunku PPK nie podlegają egzekucji sądowej ani administracyjnej. Ograniczenia te nie mają zastosowania do egzekucji mającej na celu zaspokojenie roszczeń alimentacyjnych, w tym należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłaconych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów.

Jakie formalności należy spełnić, aby przystąpić do PPK?

PPK będą powinnością pracodawcy, który będzie miał ustawowy obowiązek zawarcia w imieniu uczestnika umowy o prowadzenie PPK. Ze strony uczestnika nie będą wymagane żadne czynności. Jedynie osoby, które ukończyły 55. rok życia, a nie ukończyły 70 lat, powinny pamiętać o złożeniu wniosku do pracodawcy o zawarcie umowy o prowadzenie PPK.

Pracodawca za niewywiązanie się z obowiązku dokonywania wpłat do PPK będzie podlegał grzywnie w wysokości od 1.000,00 do 1.000.000,00 zł. Realizacja obowiązku tworzenia i prowadzenia PPK będzie kontrolowana przez Państwową Inspekcję Pracy.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostaję do Państwa dyspozycji (dane do kontaktu znajdą Państwo w zakładce -> KONTAKT).