Niezasadny mandat karny (drogowy) – co dalej?

Zostałaś/eś zatrzymany przez funkcjonariuszy Policji za popełnienie wykroczenia drogowego i otrzymałaś/eś mandat karny (drogowy), ale nie masz pewności czy słusznie zostałaś/eś ukarany. Masz dwa rozwiązania: przyjąć i uiścić grzywnę nałożoną mandatem karnym albo odmówić przyjęcia mandatu karnego.

PAMIĘTAJ!

Jeśli uważasz, że nie popełniłaś/eś wykroczenia to nie przyjmuj mandatu karnego. W takiej sytuacji funkcjonariusz Policji skieruje do sądu wniosek o ukaranie i na etapie postępowania sądowego będziesz miał/a możliwość udowodnić, że nie popełniłaś/eś zarzucanego wykroczenia.

Mandat karny - warunki nałożenia

Jeśli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjonariusz Policji może nałożyć grzywnę w postaci mandatu karnego tylko w określonych sytuacjach, takich jak:

• schwytanie sprawcy wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,
• stwierdzenie popełnienia wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy, bez wątpliwości, kto popełnił wykroczenie,
• stwierdzenie popełnienia wykroczenia przy użyciu przyrządu kontrolno-pomiarowego lub urządzenia rejestrującego, gdy sprawca nie został schwytany i nie ma wątpliwości co do osoby, która popełniła wykroczenie.

Funkcjonariusz Policji musi poinformować sprawcę o:

• wysokości mandatu,
• przyczynie jego przyznania (nałożenia), czyli jakie wykroczenie popełniłaś/eś oraz
• prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach (konsekwencjach) prawnych takiej odmowy.

Zgodnie z kodeksem postępowania w sprawach o wykroczenia wyróżniamy trzy rodzaje mandatów karnych:

• gotówkowy - wydawany tylko wobec osoby czasowo przebywającej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub niemającej stałego miejsca zamieszkania albo pobytu) i staje się prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, który ją nałożył;
• kredytowanego - wydawany ukaranemu (wobec osoby mającej miejsce stałego zamieszkania lub pobytu na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej) i staje się prawomocny z chwilą potwierdzenia jego odbioru;
• zaoczny – wydawany w razie stwierdzenia wykroczenia, którego sprawcy nie zastano na miejscu jego popełnienia albo gdy nie zachodzi wątpliwość co do osoby tego sprawcy i staje się prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny we wskazanym miejscu i terminie.

Mandat karny - odwołanie

Przyjęłaś/eś mandat karny i po przeanalizowaniu całej sytuacji uważasz, że nie popełniłeś zarzucanego czynu. Pamiętaj, że po przyjęciu nienależnego mandatu jesteś w o wiele cięższej sytuacji prawnej niż gdybyś po prostu przyjęcia mandatu odmówił/a. Nie jest to jeszcze koniec świata i możesz próbować odwołać się pod warunkiem, że będziesz wiedzieć co robić i zadziałasz odpowiednio szybko.

Uchylenie prawomocnego mandatu karnego następuje na wniosek lub z urzędu.

Przesłanki uchylenia prawomocnego mandatu karnego

1. związane z niepopełnieniem wykroczenia:

• grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie
• grzywnę nałożono na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat,
• nie doszło do popełnienia wykroczenia, gdyż sprawca w czasie czynu działał w warunkach obrony koniecznej, stanu wyższej konieczności lub niepoczytalności.

2. związane z niedopuszczalnym zastosowaniem w danej sprawie postępowania mandatowego:

• za wykroczenie należało orzec środek karny,
• czyn wyczerpujący znamiona wykroczenia stanowił zarazem przestępstwo,
• czyn wyczerpujący znamiona wykroczenia naruszał dodatkowo inny jeszcze przepis, w zakresie którego postępowanie mandatowe było niedopuszczalne.

3. związane z wymierzoną karą, tj. wysokość nałożonej grzywny przekracza maksymalne granice kwotowe.
4. związane z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego lub zobowiązaniem międzynarodowym:

• Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją RP, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą tego przepisu prawnego, na podstawie którego została nałożona grzywna danym mandatem;
• potrzeba uchylenia wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską (np. wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu).

Kto może złożyć wniosek o uchylenie mandatu?

• każdy, kto dostał mandat i ma pewność, że dostał go niesłusznie,
• rodzic lub opiekun prawny - jeśli osoba, która dostała mandat ma mniej niż 17 lat,
• przedstawiciel ustawowy lub kurator osoby ubezwłasnowolnionej, która dostała mandat, 
• przedstawiciel służby (na przykład policji, straży granicznej), która wydała mandat niesłusznie - z urzędu,
• przedstawiciel sądu, który dowiedział się, że przedstawiciel służby wystawił mandat niesłusznie - z urzędu.

Termin na złożenie wniosku o uchylenie mandatu karnego

Wniosek o uchylenie mandatu karnego powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu, chyba że żądanie uchylania mandatu karnego jest następstwem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub międzynarodowego zobowiązania– wówczas ów wniosek można złożyć w każdym czasie.

Gdzie złożyć wniosek o uchylenie mandatu karnego?

Wyłącznie w postępowaniu sądowym możliwe jest uchylenie mandatu karnego.

Wniosek o uchylenie mandatu karnego należy złożyć do sądu rejonowego na obszarze, którego działania została nałożona mandatem karnym grzywna.

PAMIĘTAJ!

Nie ma możliwości podważenia prawomocnego mandatu karnego m.in. gdy:

• funkcjonariusz nałożył mandatu za dany czyn, będący na pewno wykroczeniem, tyle że niewłaściwie zakwalifikowany w mandacie karnym, i przyjęcia go przez ukaranego,
• funkcjonariusz nałożył grzywnę zbyt surową, ale mieszczącą się w granicach kwotowych,
• funkcjonariusz nie pouczył lub niewłaściwie pouczył o przysługujących Ci prawach.

Jeśli przyjęłaś/eś niezasadny mandat karny nie zwlekaj i jak najszybciej złóż wniosek o jego uchylenie. W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostaję do Państwa dyspozycji (dane do kontaktu znajdą Państwo w zakładce -> KONTAKT).